Agrega, doğal veya yapay yollarla elde edilen, genellikle inşaat sektöründe kullanılan, kum, çakıl, kırma taş gibi granüler malzemelerin genel adıdır. Agrega, hacim olarak betonun yaklaşık %60-75’ini oluşturur ve bu nedenle beton üretiminde hayati bir bileşendir. Doğal agregalar dere yataklarından, deniz veya göl tabanlarından, taş ocaklarından çıkarılırken; yapay agregalar ise yüksek fırın cürufu, geri dönüştürülmüş beton veya pişirilmiş kil gibi malzemelerden elde edilir.

2. Agrega Ne İşe Yarar?

Agrega, yapı malzemelerinin maliyetini düşürmek, mukavemetini artırmak ve dayanıklılığını sağlamak için kullanılır. Çimento ve su ile karıştırıldığında, agregalar betonun hem hacmini hem de yapısal bütünlüğünü sağlar. Aynı zamanda betonun çatlamaya karşı dirençli olmasını, ısı değişimlerine ve fiziksel zorlanmalara karşı dayanıklı olmasını sağlar. Yük taşıma kapasitesi yüksek yapılarda, agrega kullanımı doğru oranlarda belirlenerek mühendislik hesapları yapılır.

3. Agrega Nasıl Çalışır?

Agrega, beton karışımı içerisinde aktif olarak yer almaz ancak yapının mekanik özelliklerini doğrudan etkiler. Çimento ve suyun kimyasal reaksiyonları sonucunda oluşan bağlayıcı matris içinde agrega parçacıkları yer alır. Bu parçacıklar sayesinde betonun iç yapısında bir iskelet oluşur. Bu iskelet, hem yükü dağıtır hem de betonun çatlamasını ve deformasyonunu önler. Farklı boyutlarda agrega kullanımı, boşluk oranını azaltarak karışımın dayanıklılığını artırır.

4. Agrega Hangi Alanlarda Kullanılır?

  • Beton üretimi (hazır beton, prefabrik beton elemanları)

  • Asfalt karışımları (yol, köprü ve havaalanı pistleri)

  • Dolgu malzemesi (altyapı projelerinde zemin dolgusu)

  • Drenaj sistemleri (su geçirimli yüzeyler)

  • Demiryolu balastı (rayların stabilitesini sağlamak)

  • Parke taşları ve bordür üretimi

  • Peyzaj ve çevre düzenleme çalışmaları

🔹 AGREGA ELEĞİ

1. Agrega Eleği Nedir?

Agrega eleği, agregaların tane boyutlarını belirlemek ve sınıflandırmak için kullanılan laboratuvar veya endüstriyel ekipmandır. Genellikle çelikten yapılmış, farklı açıklıklarda tel örgü veya delikli sacdan oluşan elek setleri kullanılır. Elekler, belirli standartlara (TS, ASTM, EN vb.) göre hazırlanır. Titreşimli veya manuel olarak kullanılabilir.

2. Agrega Eleği Ne İşe Yarar?

Agrega eleği sayesinde, agregaların farklı boyutlara göre ayrıştırılması sağlanır. Bu işlem, özellikle beton ve asfalt üretiminde büyük önem taşır çünkü agreganın tane boyut dağılımı (granülometrik dağılım) malzemenin mukavemetini ve işlenebilirliğini doğrudan etkiler. Ayrıca, kalite kontrol testlerinde agregaların uygunluğunu belirlemek için kullanılır.

3. Agrega Eleği Nasıl Çalışır?

Eleme işlemi genellikle birkaç farklı elek üst üste yerleştirilerek yapılır. En üstte büyük açıklıklı elek, en altta ise en küçük açıklıklı elek yer alır. Agrega bu elek setine dökülür ve mekanik titreşimle ya da elle sallanarak malzeme eleklerden geçirilir. Her elek, kendine uygun boyuttaki parçacıkları geçirirken, daha büyük parçaları üstünde tutar. Sonuçta, her elek seviyesinde farklı fraksiyonlarda agrega birikir ve bu sayede tane boyu dağılımı belirlenir.

4. Agrega Eleği Hangi Alanlarda Kullanılır?

  • İnşaat ve yapı laboratuvarlarında

  • Beton santrallerinde kalite kontrol süreçlerinde

  • Asfalt üretim tesislerinde

  • Agrega üretim tesislerinde

  • Üniversitelerde eğitim ve araştırma amaçlı

  • Maden ocaklarında malzeme sınıflandırma işlemlerinde

  • Kamu kurumlarının yapı denetim laboratuvarlarında